ΣΑΝ ΕΤΟΙΜΟΣ ΑΠΟ ΚΑΙΡΟ, ΣΑ ΘΑΡΡΑΛΕΟΣ… ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΑ ΤΗΝ, ΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΠΟΥ ΧΑΝΕΙΣ…

 

Σαν έξαφνα ώρα μεσάνυχτα ακουσθεί αόρατος θίασος να περνά

με μουσικές εξαίσιες, με φωνές -

την τύχη σου που ενδίδει πια, τα έργα σου που απέτυχαν,

τα σχέδια της ζωής σου που βγήκαν όλα πλάνες

μη ανοφέλετα θρηνήσεις.

Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος, αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που φεύγει.

Προ πάντων να μη γελαστείς,

μην πεις πως ήταν ένα όνειρο, πως απατήθηκεν η ακοή σου·

μάταιες ελπίδες τέτοιες μην καταδεχθείς.

Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,

σαν που ταιριάζει σε που αξιώθηκες μια τέτοια πόλι,

πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο, κι άκουσε με συγκίνησιν

 αλλ’ όχι με των δειλών τα παρακάλια και παράπονα,

ως τελευταία απόλαυσι τους ήχους, τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου,

κι αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που χάνεις.

[ΑΠΟΛΕΙΠΕΙΝ Ο ΘΕΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΝ κι άλλα ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη που είναι γραμμένα το 1911 ανθολογούνται σ’ αυτή την ανάρτηση από την έκδοση του Ηριδανού 1935 – εδώ ΤΙΤΛΟΙ και πρώτοι στίχοι]

 

1.    ΜΑΡΤΙΑΙ ΕΙΔΟΙ, Τα μεγαλεία να φοβάσαι , ω ψυχή

2.    ΤΕΛΕΙΩΜΕΝΑ, Μέσα στο φόβο και στες υποψίες…

3.    ΙΩΝΙΚΟΝ, Γιατί τα σπάσαμε τ’ αγάλματά των…

4.    ΤΥΑΝΕΥΣ ΓΛΥΠΤΗΣ, Καθώς θα το ακούσατε…

5.    ΤΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ, Είπε ο Μυρτίας, Σύρος σπουδαστής στην Αλεξάνδρεια…

6.    Η ΔΟΞΑ ΤΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΙΩΝ, Είμ’ ο Λαγίδης, βασιλεύς… και

7.    ΙΘΑΚΗ, Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη…

 

ΜΑΡΤΙΑΙ ΕΙΔΟΙ  

Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή.

Και τες φιλοδοξίες σου να υπερνικήσεις

αν δεν μπορείς, με δισταγμό και προφυλάξεις

να τες ακολουθείς. Κι όσο εμπροστά προβαίνεις,

τόσο εξεταστική, προσεκτική να είσαι.

 

Κι όταν θα φτάσεις στην ακμή σου, Καίσαρ πια·

έτσι περιωνύμου ανθρώπου σχήμα όταν λάβεις,

τότε κυρίως πρόσεξε σα βγεις στον δρόμο έξω,

εξουσιαστής περίβλεπτος με συνοδεία,

αν τύχει και πλησιάσει από τον όχλο

κανένας Αρτεμίδωρος, που φέρνει γράμμα,

και λέγει βιαστικά «Διάβασε αμέσως τούτα,

είναι μεγάλα πράγματα που σ’ ενδιαφέρουν»,

μη λείψεις να σταθείς· μη λείψεις ν’ αναβάλεις

κάθε ομιλίαν ή δουλειά· μη λείψεις τους διαφόρους

που χαιρετούν και προσκυνούν να τους παραμερίσεις

(τους βλέπεις πιο αργά)· ας περιμένει ακόμη

κι η Σύγκλητος αυτή, κι ευθύς να τα γνωρίσεις

τα σοβαρά γραφόμενα του Αρτεμιδώρου.

 

ΤΕΛΕΙΩΜΕΝΑ

Μέσα στον φόβον και στες υποψίες,

με ταραγμένο νου και τρομαγμένα μάτια,

λιώνουμε και σχεδιάζουμε το πώς να κάμουμε

για ν’ αποφύγουμε τον βέβαιο

τον κίνδυνο που έτσι φρικτά μας απειλεί.

Κι όμως λανθάνουμε, δεν είναι αυτός στο δρόμο·

ψεύτικα ήταν τα μηνύματα

(ή δεν τ’ ακούσαμε ή δεν τα νοιώσαμε καλά).

Άλλη καταστροφή που δεν την φανταζόμεθαν,

εξαφνική, ραγδαία πέφτει επάνω μας,

κι ανέτοιμους –πού πια καιρός- μας σσυνεπαίρνει.

 

ΙΩΝΙΚΟΝ

Γιατί τα σπάσαμε τ’ αγάλματά των,

γιατί τους διώξαμε απ’ τους ναούς των,

διόλου δεν πέθαναν γι’ αυτό οι θεοί.

Ω γη της Ιωνίας, σένα αγαπούν ακόμη,

σένα η ψυχές των ενθυμούνται ακόμη.

Σαν ξημερώνει επάνω σου πρωί αυγουστιάτικο

την ατμοσφαίρα σου περνά σφρίγος απ’ τη ζωή των·

και κάποτε αιθερία εφηβική μορφή,

αόριστη, με διάβα γρήγορο,

επάνω από τους λόφους σου περνά.

 

ΤΥΑΝΕΥΣ ΓΛΥΠΤΗΣ

Καθώς που θα το ακούσατε, δεν είμαι αρχάριος.

Κάμποση πέτρα από τα χέρια μου περνά.

Και στην πατρίδα μου, τα Τύανα, καλά

με παραγγείλανε συγκλητικοί.

 

Και να σας δείξω

αμέσως μερικά. Παρατηρείστε αυτήν τη Ρέα·

σεβάσμια, γεμάτη καρτερία, παναρχαία.

Παρατηρείστε τον Πομπήιον. Ο Μάριος,

ο Αιμίλιος Παύλος, ο Αφρικανός Σκιπίων.

Ομοιώματα, όσο που μπόρεσα, πιστά.

Ο Πάτροκλος (ολίγο θα τον ξαναγγίξω).

Πλησίον στου μαρμάρου του κιτρινωπού

εκείνα τα κομάτια, είν’ ο Καισαρίων.

 

Και τώρα καταγίονομαι από καιρό αρκετό

να κάμω έναν Ποσειδώνα. Μελετώ

κυρίως  για τ’ άλογά του, πώς να πλάσσω αυτά.

Πρέπει ελαφρά έτσι να γίνουν πού

τα σώματα, τα πόδια των να δείχνουν φανερά

πού δεν πατούν την γη, μον τρέχουν στα νερά.

 

Μα να το έργον μου το πιο αγαπητό

πού δούλεψα συγκινημένα και το πιο προσεκτικά·

αυτόν, μια μέρα του καλοκαιριού θερμή

πού ο νους μου ανέβαινε στα ιδανικά,

αυτόν εδώ ονειρευόμουν τον νέον Ερμή.

 

ΤΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ

Είπε ο Μυρτίας (Σύρος σπουδαστής

στην Αλεξάνδρεια· επί βασιλείας

αυγούστου Κώνσταντος και αυγούστου Κωνσταντίου·

εν μέρει εθνικός, κι εν μέρει χριστιανίζων)·

«Δυναμωμένος με θεωρία και μελέτη,

εγώ τα πάθη μου δεν θα φοβούμαι σα δειλός.

Τα σώμα μου στες ηδονές θα δώσω,

στες απολαύσεις τες ονειρεμένες,

στις τολμηρότερες ερωτικές επιθυμίες,

στες λάγνες του αίματός μου ορμές, χωρίς

κανέναν φόβο, γιατί όταν θέλω -

και θα ’χω θέλησι, δυναμωμένος

ως θα ’μαι με θεωρία και μελέτη -

στες κρίσιμες στιγμές θα ξαναβρίσκω

το πνεύμα μου, σαν πριν, ασκητικό»

 

Η ΔΟΞΑ ΤΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΙΩΝ

Είμ’ ο Λαγίδης, βασιλεύς. Ο κάτοχος τελείως

(με την ισχύ μου και τον πλούτο μου) της ηδονής.

Ή Μακεδών ή βάρβαρος δεν βρίσκεται κανείς

ίσος μου, ή να με πλησιάζει καν. Είναι γελοίος

ο Σελευκίδης με την αγοραία του τρυφή.

Αν όμως εσείς άλλα ζητείτε, ιδού κι αυτά σαφή.

Η πόλις η διδάσκαλος, η πανελλήνια κορυφή,

εις κάθε λόγο, εις κάθε τέχνη η πιο σοφή

 

ΚΙ ΑΝ ΠΤΩΧΙΚΗ ΤΗΝ ΒΡΕΙΣ Η ΙΘΑΚΗ ΔΕΝ ΣΕ ΓΕΛΑΣΕ. ΕΤΣΙ ΣΟΦΟΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕΣ, ΜΕ ΤΟΣΗ ΠΕΙΡΑ, ΗΔΗ ΘΑ ΤΟ ΚΑΤΑΛΑΒΕΣ Η ΙΘΑΚΕΣ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ:

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,    να εύχεσαι να ’ναι μακρύς ο δρόμος,    γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.    Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,    τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,    αν μένει η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.    Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,    αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου, αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.    Να εύχεσαι να ’ναι μακρύς ο δρόμος. Πολλά τα καλοκαιρινά πρωϊά να είναι πού με τι χάρα θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους,    να σταματήσεις σ’ εμπορεία Φοινικικά, και τες καλές πραμάτειες ν’ αποκτήσεις,    σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κι έβενους   και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,   όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά·    σε πόλεις Αιγυπτιακές να πολλές να πας, να μάθεις και να μάθεις απ’ τους σπουδασμένους.    Πάντα στον νου σου να ’χεις την Ιθάκη, το φθάσιμον εκεί είναι ο προορισμός σου.    Αλλά μη βιάζεις το ταξίδι διόλου, καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,    πλούσιος μ’ όσα κέρδισες στο δρόμο,    μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.    Η Ιθάκη σ’ έδωσε το ωραίο ταξίδι.   Χωρίς αυτήν δεν θα ’βγαινες στο δρόμο.    Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια…    Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δε σε γέλασε.   Έτσι σοφός που έγινες με τόση πείρα   ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν.

Δευτέρα, 28 Δεκεμβρίου 2020